Kikut pępowinowy to po prostu pozostałość po odciętej pępowinie, czyli przewodzie naczyniowym. To właśnie on, przez cały okres ciąży, zaopatrywał organizm malucha w różne substancje odżywcze. Po odcięciu pępowiny, na 2 dni na pozostałość po nim, zostaje zaciśnięta plastikowa klamerka. Kikut w ciągu około 2 tygodni zmienia wciąż kolor, bo aż od sinobiałego, poprzez odcień szarości, aż po ciemnobrązowy i w końcu prawie czarny. Kiedy się goi, to wysycha i staje się coraz to twardszy. Po około 2 tygodniach samoistnie odpada. Aby zapobiec infekcji, właśnie w tym czasie należy odpowiednio zadbać o pępek noworodka.
Pielęgnacja pępowiny noworodka w pierwszych dniach
Oto kilka zasad i porad dotyczących higieny u noworodka:
- raz dziennie należy przemywać pępuszek;
- do umycia należy użyć najlepiej czystej wody bez żadnych detergentów oraz wyłącznie jałowych gazików;
- należy delikatnie przemyć pępuszek i jego okolice namoczoną w wodzie gazą;
- w razie potrzeby, np. przy dużej wilgotności powietrza, która sprzyja rozwojowi bakterii, użyć do przemycia środka antyseptycznego, np. Octenisept, tylko raz na dobę;
- pozostałość po pępowinie zrasta się lepiej, gdy rana ma stały dostęp powietrza, więc nie przykrywać go ani pieluszką, ani żadną gazą.
Kikut pępowinowy, a co z kąpielą?
Podczas pierwszych kąpieli noworodka należy zrezygnować z pełnego zamoczenia. Można wlać niewielką ilość wody lub po prostu umyć dziecko za pomocą wacików nasączonych ciepłą wodą. Kikut pępowinowy musi odpaść samoistnie, więc nie może być moczony w wodzie, dlatego trzeba unikać jego zanurzenia. Po umyciu niemowlaka trzeba pamiętać o dokładnym osuszeniu kikuta oraz okolicy pępka. Higiena dziecka jest bardzo ważna, więc nie można całkowicie zaniechać kąpieli. Do momentu oderwania się końcówki pępowiny trzeba radzić sobie bez zanurzania bobasa, a już później można w pełni kąpać go w wanience i myć pępek noworodka.
Kikut nie odpada – kiedy zgłosić się do lekarza?
Zazwyczaj odpada on w ciągu 14. dni od porodu. Wtedy następuje zrastanie się pępuszka i ważna jest odpowiednia pielęgnacja. Jeśli po 30. dniach kikut nadal nie odpadł, to trzeba jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Pod żadnym pozorem nie można samodzielnie podejmować prób usunięcia kikuta! Może to spowodować infekcję, przez którą dziecko będzie musiało zażywać antybiotyki. Jeżeli w okolicy pępuszka pojawiają się inne niepokojące objawy, to wówczas też należy zgłosić się do specjalisty. Każde zaczerwienienie, ropna wydzielina itp. mogą oznaczać rozwijanie się infekcji.
Czy pielęgnacja pępka noworodka nie sprawia mu bólu? Czym przemywać?
Oczywiście, że nie. Kikut pępowinowy nie jest unerwiony, więc nie może sprawiać dyskomfortu ani bólu niemowlakowi. Jednak higiena pępka dziecka w pierwszych dniach życia jest trudna, bo należy uważać, żeby nie oderwać lub nie uszkodzić końcówki pępowiny. Czyszczenie pępuszka i jego okolic trzeba robić bardzo dokładnie, aby zapobiec powstaniu infekcji. Dobrze jest stosować nieuciskające pieluszki, aby kikut nie był narażony na uciskanie i po odpadnięciu zagoił się prawidłowo. Można go myć tylko i wyłącznie wodą z mydłem, ponieważ powoduje to wysuszenie.
Czy kikut pępowiny trzeba smarować gencjaną?
Zdecydowanie nie powinno się przemywać końcówki pępowiny gencjaną. Tym sposobem możemy zabarwić kikut i skórę wokół, co utrudni obserwację gojenia. Przez fioletowy nalot trudno będzie ocenić, czy gojenie przebiega prawidłowo, czy jednak wystąpiły jakieś problemy. Najlepiej dbać tylko o to, żeby pępek noworodka był suchy i czysty i nie stosować żadnych preparatów wspomagających oderwanie się kikuta. Nastąpi to naturalnie w swoim czasie, a nieuważna ingerencja może tylko spowodować negatywne skutki.
Czy malec może być układany na brzuszku?
Noworodka, któremu nie oderwał się jeszcze kikut pępowinowy, można bez problemu kłaść na brzuchu. Jest to bardzo dobra i zdrowa pozycja dla malucha, ponieważ ułatwia pozbywanie się gazów z układu pokarmowego. Kikut nie przeszkadza bobasowi w leżeniu, więc nie trzeba się tym martwić. Jest to naturalna pozycja dziecka, która nie spowoduje infekcji w okolicy wokół pępka, ani nie doprowadzi do wymuszonego oderwania się pozostałości pępowiny. Ponadto ta pozycja pomaga dziecku przygotować się do kolejnych etapów rozwoju.
Dlaczego pępki są wypukłe lub wklęsłe?
Pępek jest blizną pozostałą po pępowinie. Pępek noworodka może mieć formę wklęsłą lub wypukłą. Wklęsłą posiada większość ludzi na świecie i jest ona oznaką tego, że stan wiązadeł pachwinowych jest prawidłowy i pierścień pępkowy dobrze się zrósł. Natomiast formę wypukłą mają osoby, u których wystąpiły łagodne infekcje w trakcie gojenia lub niewielka przepuklina pępkowa. Niektórzy nie mają w ogóle pępka, z powodu chirurgicznego zaszycia. Dzieje się tak, gdy występuje u dziecka przepuklina lub rozszczep powłok brzusznych.
Nieprzyjemny zapach i kłopoty ze zrastaniem
Jeśli zauważysz u swojego maluszka ropną wydzielinę o brzydkim zapachu, obrzęk i silne zaczerwienienie na brzuszki, to nie zwlekaj i idź do lekarza. Może to świadczyć o zapaleniu pępka, które często powoduje ogólne zakażenie. Taka sytuacja wymaga szybkiej interwencji specjalisty, aby do organizmu nie wdarła się sepsa. Zapalenie pępuszka leczy się antybiotykami, a silne przypadki wymagają hospitalizacji. Mimo, iż w dorosłym życiu pępek nie odgrywa w zasadzie żadnej roli, to w życiu noworodka jest on niezwykle wrażliwy i istotny.
Pępek noworodka – suche pielęgnowanie
Oczyszczanie pępuszka noworodka należy wykonywać przynajmniej raz na dobę. Należy to robić wilgotnym gazikiem, a następnie osuszyć pępek noworodka i pozostawić go odkrytego do pełnego wyschnięcia. Podczas mycia kikut można zasłonić brzegiem pieluszki lub zakupić specjalne pieluszki, które posiadają okienko na pępuszek. Podstawą pielęgnacji jest minimum preparatów i maksymalne wysuszanie. Namaczanie kikuta jest całkowicie niewskazane. Nie zaleca się przemywania pępka spirytusem, ponieważ może podrażniać skórę dziecka.
Krwawienie z pępka u dziecka
Krwawienie z jakiejkolwiek części ciała nigdy nie wróży nic dobrego. Jednak w przypadku lekkiego ociekania krwi z pępuszka u noworodka nie ma się czym martwić. Jest to normalne następstwo w pierwszych dniach lub godzinach po odpadnięcia kikuta. O infekcjach może stanowić niesłabnący krwotok i wtedy wymagana jest wizyta u lekarza. Im szybciej zapobiegniemy rozwinięciu się niebezpiecznej infekcji, tym mniej szkód wyrządzi ona w organizmie malucha. Odpowiednie gojenie pępuszka u noworodka i dbanie o jego florę bakteryjną jest bardzo istotne.
Zestaw do pielęgnacji pępka u noworodka
Jak już wiemy, do odpowiedniej higieny pępuszka dziecka nie potrzebujemy jakichś specjalistycznych preparatów. Najważniejsze jest monitorowanie jak zmienia kolor i codzienna prawidłowa sucha pielęgnacja kikuta. Wystarczy regularne czyszczenie, przemywanie wodą i osuszanie. Jeśli chcemy, to możemy korzystać ze sprayów do dezynfekcji ran oraz zwykłych gazików. Łatwiej już jest w momencie, gdy kikut pępowiny odpada i zaczyna się zrastać. Wtedy dokładnie widzimy ranę i ewentualne zmiany w jej okolicy.
Zobacz także:
- Jak wygląda opieka nad noworodkiem? Poradnik dla młodych rodziców
- Przewijanie noworodka krok po kroku – na co zwracać uwagę?
- Jakie są skutki noszenia noworodka w pionie? Dbaj o jego kręgosłup i dowiedz się jak trzymać dziecko
- Odbijanie noworodka po karmieniu jest normalne. Jak trzymać dziecko do odbicia? Poznaj pozycje do odbijania po karmieniu
- Ile powinien przybierać noworodek? Sprawdź, jaki jest prawidłowy przyrost wagi noworodka i niemowlęcia
- Noworodek w foteliku – jak bezpiecznie przewozić dziecko?
