Szczepienia noworodka – na co należy zaszczepić niemowlę? Poznaj kalendarz szczepień

W Polsce realizowany jest Program Szczepień Ochronnych, który obejmuje szczepienia obowiązkowe i zalecane. Wszystko po to, aby ustrzec twojego maluszka przed potencjalnym ryzykiem choroby. Dlatego obowiązkiem każdego rodzica są szczepienia noworodka i dopełnienie wszelkich formalności, aby maksymalnie zatroszczyć się o jego zdrowie. Oprócz tego należy zwrócić uwagę na ewentualne niepożądane reakcje, jakie mogą się pojawić tuż po podaniu szczepionki. Dowiedz się, które szczepienia są obowiązkowe i jak przebiegają.

Na czym polegają szczepienia noworodka?

Szczepienia noworodka z założenia mają chronić dziecko, u którego układ immunologiczny nie działa jeszcze tak, jak u dorosłego człowieka. Aby zrozumieć, na jakiej zasadzie działa szczepionka, w pierwszej kolejności należy dowiedzieć się, co zawiera w swoim składzie. Otóż jest to nic innego, jak wprowadzanie do organizmu antygenu bakteryjnego lub wirusowego w formie osłabionego, lub nieżywego drobnoustroju. Czasem może to być wyłącznie jego fragment lub metabolit, który ma za zadanie wywołać sztuczną odporność. Odbywa się to poprzez wytworzenie swoistych przeciwciał, które w naturalny sposób powstają w ciele ludzkim tuż po przebytej chorobie. W ten sposób uzyskuje się efekt delikatnego przechorowania choroby, na którą podaje się szczepionkę.

Jakie są rodzaje szczepień?

Szczepienie dziecka, podobnie jak dorosłego człowieka, oczywiście nie daje gwarancji uniknięcia choroby, ale na pewno pozwala na łagodniejszy jej przebieg. Z tego właśnie względu szczepienia ochronne należy co pewien czas powtarzać. Z odpornością po szczepieniu bywa różnie. Czasem można być spokojnym i bezpiecznym przez 2 lata, a niekiedy nawet przez kilkadziesiąt. W Polsce Program Szczepień Ochronnych dzieli szczepienia na:

• obowiązkowe (które są bezpłatne);
• zalecane;
• dobrowolne (które w dużej mierze dotyczą osób wyjeżdżających do tropikalnych krajów).

Czy szczepienia zalecane i dobrowolne są refundowane?

W przypadku szczepień zalecanych i dobrowolnych warto pamiętać, że koszt zakupu preparatu leży po stronie osoby, która zamierza poddać się szczepieniu i nie jest finansowany ze środków znajdujących się w budżecie Ministerstwa Zdrowia. Lepiej więc zorientuj się wcześniej, które dodatkowe szczepienia będą wskazane dla twojego dziecka i od jakiego wieku można je wykonać.

Jakie są pierwsze szczepienia noworodka?

Pierwsze dawki podaje się noworodkowi jeszcze w szpitalu w ciągu pierwszej doby jego życia. Należą do nich:

• szczepienie przeciwko WZW B, czyli wirusowemu zapaleniu wątroby typu B;
• szczepienie przeciwko gruźlicy.

Następne szczepienia przeprowadza się dopiero wtedy, gdy dziecko przekroczy miesiąca życia. Można je wykonać po uprzedniej rejestracji w przychodni rejonowej.

Szczepionki dla wcześniaków

Ważna uwaga dotyczy noworodków, które przyszły na świat wcześniej, niż przewidziano. Komitet Doradczy do spraw Praktyki Szczepień nakazuje, aby tzw. wcześniaki także szczepić przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B w ciągu 24 godzin od momentu narodzin. Trzeba jednak pamiętać, że u dzieci z wagą poniżej 2000 g pierwsza dawka podanego preparatu nie zalicza się do szczepienia podstawowego. Dzieci te muszą otrzymać trzy kolejne dawki szczepionki, o której mowa powyżej, gdzie:

• pierwsza następuje standardowo, gdy niemowlę skończy 1. miesiąc życia;
• druga odbywa się miesiąc później; 
• trzecia dopiero po pół roku.

Istnieje jeszcze możliwość podania dodatkowej, czwartej dawki, ale wówczas jest ona traktowana jako szczepionka zalecana, ale nie obowiązkowa. Będzie się to zatem wiązało z koniecznością uiszczenia zapłaty.

Szczepienie na błonicę, krztusiec i tężec

To, o czym jeszcze musisz pamiętać, szczepiąc swoje dziecko, to fakt, że po upływie 4–6 tygodni wraz ze szczepionką WZW B podaje się także preparat przeciwko błonicy, krztuścowi oraz na tężec. Liczne badania potwierdzają, że stosując się do obowiązkowego programu szczepień, da się uchronić przed zakażeniem WZW typu B i to aż w 90 do 95% dzieci. Ten sam wskaźnik dotyczy także osób dorosłych, co jest niewątpliwym sukcesem w profilaktyce chorób zakaźnych.

Jakie reakcje następują po podaniu szczepionki?

Pierwsze szczepienie noworodka na ogół wywołuje stosunkowo łagodne reakcje i przeważnie nie wymagają one interwencji lekarza. Z reguły wygląda to tak, że tuż po zaaplikowaniu bakterii i wirusów znajdujących się w szczepionce, układ immunologiczny dziecka reaguje gorączką. Czasami zdarza się, że pojawia się niewielki odczyn w miejscu, w którym podano dawkę preparatu. Jeśli chodzi o podwyższoną temperaturę, to waha się ona w przedziale od 37,5 do 38,5 stopni Celsjusza. Wyjątek stanowi jednak szczepienie przeciw odrze, śwince, a także różyczce. Tutaj gorączka może wystąpić dopiero po upływie dwóch tygodni od zaszczepienia i przeważnie ustępuje w ciągu 48 godzin.

Jak radzić sobie z obrzękiem po szczepieniu?

Z kolei obrzęk lub zaczerwienienie w miejscu, gdzie podano preparat, dotyczy szczepionki na błonicę, tężec, krztusiec i przeciwko pneumokokom. Tego rodzaju objawy w większości przypadków nie powinny być powodem do zmartwień, gdyż są dosyć powszechne. Odczyny znikają samoistnie w ciągu 1 do 3 dni. Jeśli jednak dolegliwość jest wyjątkowo dokuczliwa dla dziecka, zaleca się przyłożyć okład z sody oczyszczonej. W tym celu wystarczy:

1. dodać jedną łyżeczkę sody do połowy szklanki wody,
2. dokładnie zamieszać,
3. w przygotowanym roztworze namoczyć gazę,
4. następnie przyłożyć ją w miejsce obrzęku,
5. na koniec zabandażować miejsce szczepienia i pozostawić do wyschnięcia.

Kiedy reakcje po szczepieniu noworodka wymagają wizyty u lekarza?

Jeśli niemowlę doświadcza przykrych objawów, które zaczynają poważnie niepokoić rodziców, należy natychmiast zaalarmować lekarza. W szczególności dotyczy to sytuacji, kiedy pojawia się wysoka gorączka powyżej 40 stopni Celsjusza, która utrzymuje się następnego dnia lub jeszcze dwa dni po szczepieniu. Niepokojącymi objawami będą także:

• kłopoty z oddychaniem;
• bąble na skórze;
• drgawki;
• zmniejszone napięcie mięśni;
• uogólnione zaczerwienienie.

Bywa też, że kontakt z dzieckiem jest utrudniony, co również jest niepokojącym sygnałem. Warto zapoznać się z przeciwwskazaniami do szczepienia.

Z całą pewnością kalendarz szczepień dzieci może przebiegać nieco inaczej w momencie, gdy dochodzi do ostrej infekcji, pojawienia się wysokiej gorączki, lub w wyniku wcześniej przebytego zakażenia. Dlatego decyzje co do szczepień należy podejmować z rozwagą i pod czujnym okiem lekarza. Wszystkie działania mają bowiem zadbać o bezpieczeństwo i zdrowie dziecka, a nie niepotrzebnie narażać je na problemy. Sprawdź kalendarz szczepień i zadbaj o to, by obowiązkowe szczepienie noworodka odbyło się w odpowiednim terminie.

• Kiedy szczepi się dziecko na WZW B?
• Krztusiec i szczepienia w ciąży – jak zapewnić bezpieczeństwo przyszłej mamie i dziecku?
• Obowiązkowe szczepienia niemowląt i małych dzieci – kompletny harmonogram na 2023 rok
• Czy kąpać dziecko po szczepieniu: dlaczego to niebezpieczne?
• Zgrubienie po szczepieniu – przyczyny i leczenie
• Szczepienie rocznego dziecka z katarem – czy można i jakie są zalecenia
• Szczepionka 6w1 – jakie ma skutki uboczne? Poznaj przeciwwskazania do szczepienia